UN 
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER – Bünyamin Sürmeli – New York’ta bulunan Birleşmiş Milletler binasında BM Genel Sekreteri Antonia Guterres, son kaydedilen aşırı sıcak hava dalgasına dikkat çekerek, iklim eylemleri kapsamında gelişmiş ülkeleri verdiği sözleri tutmaya çağırdı.
Guterres açıklamasında “Geçtiğimiz 22 Temmuz Pazartesi, yalnızca bir gün önce kırılan önceki rekoru geride bırakarak kaydedilen en sıcak gündü. Artık gerçeklerle yüzleşelim, aşırı sıcaklıklar artık bir günlük, bir haftalık veya bir aylık olay değil. Bölünmüş dünyamızı birleştiren bir şey varsa o da hepimizin sıcaklığı giderek daha fazla hissetmemizdir.” dedi.
Guterres’in basın toplantısında yer verdiği hususlar arasında aşırı sıcak hava dalgasının artık insanlık için daha tehlikeli bir hale geldiğine değindi.
“Milyarlarca insan aşırı bir sıcaklık salgınıyla karşı karşıya”
Genel Sekreter Guterres açıklamalarına şöyle devam etti; “Dünya her yerde, herkes için daha sıcak ve daha tehlikeli hale geliyor. Milyarlarca insan aşırı bir sıcaklık salgınıyla karşı karşıya; dünya çapında sıcaklığın 50 santigrat dereceyi aştığı, giderek ölümcül hale gelen sıcak hava dalgaları altında solgunlaşıyor. Bu yıl, hastaneye yatışlarda ve ölümlerde artışa neden olan ölümcül bir sıcak hava dalgasının Sahra altı bölgesini vurduğunu gördük.” dedi.
Kırılan sıcaklık rekorlarının ABD’deki etkisine de yer veren Guterres, “Amerika Birleşik Devletleri’nde kırılan sıcaklık rekorları, bildirildiğine göre 120 milyon insanı ısı tavsiyesi uyarılarına maruz bıraktı. Kavurucu koşullar Hac sırasında bin 300 hacıyı öldürdü; Asya ve Afrika’da okulların kapanması 80 milyondan fazla çocuğu etkiledi.” sözlerine yer verdi.
“Sıcaklık rekorlarının art arda kırıldığı 13. Ay”
Guterres, “Dünya Meteoroloji Örgütü, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli ve diğer kurumlar, aşırı sıcak olaylarının ölçeğinde, yoğunluğunda, sıklığında ve süresinde hızlı bir artış olduğunu belgeledi. Ve bu, sürekli artan sıcaklıkların olduğu bir ortamda ortaya çıkıyor; Haziran ayı resmi olarak küresel sıcaklık rekorlarının kırıldığı art arda 13. ay. Aşırı sıcaklar giderek ekonomileri kasıp kavuruyor, eşitsizlikleri derinleştiriyor, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini baltalıyor ve insanları öldürüyor.” dedi.
Sıcaklığın yılda neredeyse yarım milyon insanı öldürdüğü tahmin edildiğine değinen Guterres, ” Bu rakamlar, tropik kasırgalardan yaklaşık 30 kat daha fazla. Buna neyin sebep olduğunu biliyoruz: fosil yakıt ve insan kaynaklı iklim değişikliği. Ve durumun daha da kötüye gideceğini biliyoruz. Aşırı sıcaklık yeni anormaldir. Ancak iyi haber şu ki, hayat kurtarabilir ve etkisini sınırlayabiliriz.” dedi.
“Küresel eylem çağrısı başlatıyoruz”
Genel Sekreter Guterres, tüm dünyaya küresel eylem çağrısında bulunarak, “Bugün, dört odak alanına sahip küresel bir eylem çağrısı başlatıyoruz. Birincisi, en savunmasız olanlarla ilgilenmek. Felç edici sıcaklık her yerde ama herkesi eşit şekilde etkilemiyor. En çok risk altında olanlar arasında şehirli yoksullar da var. Hamile kadınlar, engelli insanlar, yaşlı insanlar, çocuklar, hastalar, yerinden edilmişler ve yoksullar; bunlar genellikle soğutmaya erişimi olmayan standartların altındaki konutlarda yaşıyor.” sözlerine yer verdi.
Aşırı sıcaklıkların etkilerine de değinen Guterres, “65 yaş üstü kişilerde sıcaktan kaynaklanan ölümler 20 yılda yüzde 85 civarında arttı. UNICEF bize bugün tüm çocukların neredeyse yüzde 25’inin sık sık sıcak hava dalgalarına maruz kaldığını söylüyor. 2050 yılına gelindiğinde bu oran neredeyse yüzde 100’e çıkabilir. Aşırı sıcakta yaşayan kentli yoksulların sayısı da yüzde 700 artabilir.” dedi.
Açıklamalarında BM Çevre Programına da yer veren Guterres, “Birleşmiş Milletler Çevre Programı, bu önlemlerle birlikte 2050 yılına kadar 3,5 milyar insanı koruyabileceğini, emisyonları azaltabileceğini ve tüketicilere yılda 1 trilyon dolar tasarruf sağlayabileceğini tahmin ediyor.” dedi.
Genel Sekreter Guterres, “Dünya Sağlık Örgütü, yalnızca 57 ülkede ısıyla ilgili sağlık uyarı sistemlerinin ölçeğinin büyütülmesinin yılda neredeyse 100.000 hayat kurtarabileceğini tahmin ediyor. Toplulukları iklim kaosundan korumaya yardımcı olacak finansman hayati önem taşıyor. Gelişmiş ülkeleri sözlerini tutmaya ve adaptasyon finansmanı açığını nasıl kapatacaklarını göstermeye çağırıyorum.” sözlerine devam etti.
İkinci odak noktası olarak işçilere yönelik korumaların arttırılmasını belirten Guterres, “Uluslararası Çalışma Örgütü’nün bugün açıklanan yeni bir raporu, küresel işgücünün yüzde 70’inden fazlasının (2,4 milyar insan) aşırı sıcak nedeniyle yüksek risk altında olduğu konusunda uyarıyor. Günlük sıcaklıklar 34°C’nin (veya 93,2°F) üzerine çıktıkça iş gücü verimliliği %50 düşüyor. İşçileri korumak için insan haklarına dayalı önlemlere ihtiyacımız var” dedi.
Üçüncü olarak veri ve bilimi kullanarak ekonomilerin ve toplumların dayanıklılığını büyük ölçüde artırmasını isteyen Guterres, “Aşırı sıcaklık neredeyse her alanı etkiliyor: Altyapı çöküyor, mahsuller bozuluyor ve su kaynakları, sağlık sistemleri ve elektrik şebekeleri üzerinde baskı yığınları oluşuyor. Şehirler özellikle endişe verici; küresel ortalamanın iki katı hızla ısınıyorlar.” dedi.
Sözlerine devam eden Guterres, “Son olarak çok önemli bir noktaya değinmek istiyorum. Bugün odak noktamız aşırı sıcaklığın etkisi. Ancak iklim krizinin daha birçok yıkıcı belirtisinin olduğunu da unutmayalım: Gittikçe şiddetlenen kasırgalar, seller, kuraklık, yangınlar, yükselen deniz seviyeleri bunların arasında ve liste devam ediyor.” dedi.
Guterres açıklamalarında “Dünyamızın şu anda en büyük hastalığı, fosil yakıtlara bağımlılık ve iklim eylemsizliğidir. Hükümetler, özellikle de G20 ülkeleri,geleceğimiz buna bağlıymış gibi davranmalılar çünkü öyle. Tüm ülkeler gelecek yıla kadar küresel sıcaklık artışını 1,5 santigrat derece ile sınırlandırmaya yönelik ulusal olarak belirlenmiş katkıları veya ulusal iklim eylem planlarını sunmalıdır.” sözlerine yer verdi.
“Fosil yakıtları hızlı ve adil bir şekilde sonlandırılmalıdır”
Guterres tüm ülke liderlerine seslenerek “Dünyanın en zengin ülkelerinin bazılarında gördüğümüz fosil yakıt artışını belirtmeliyim. Böylesine büyük miktarda yeni petrol ve gaz lisanslarına imza atarak geleceğimize imza atıyorlar. Ülkeler fosil yakıtları hızlı ve adil bir şekilde aşamalı olarak sonlandırmalıdır. Yeni kömür projelerine son vermeliler. G20, fosil yakıt sübvansiyonlarını yenilenebilir enerji kaynaklarına kaydırmalı ve savunmasız ülke ve toplulukları desteklemelidir.” dedi.
Guterres “Ayrıca ulusal iklim eylem planları, her ülkenin COP28’de kabul edilen, dünyanın yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarmak ve 2030 yılına kadar ormansızlaşmayı sona erdirmek yönündeki küresel hedeflere nasıl katkıda bulunacağını göstermelidir. Aynı zamanda küresel fosil yakıt tüketimini ve üretimini de yüzde otuz oranında azaltmalılar.” sözlerini de ekledi.
Gutterres konuşmasını “Mesaj açık: Aşırı sıcaklığın insanlar ve gezegen üzerinde aşırı etkisi var. Dünya artan sıcaklıkların getirdiği zorluklara göğüs germeli” sözleriyle bitirdi.
