UN 
(SDGTALKING) – Dilek Kaya – Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen COP29 Dünya Liderleri İklim Eylemi Zirvesi’nin açılışında yaptığı konuşmada, küresel iklim krizi karşısında dünya liderlerine önemli mesajlar verdi. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, COP29 Başkanı Muhtar Babayev ve Azerbaycan hükümetine teşekkür eden Guterres, iklim krizinin kritik bir eşikte olduğunu belirterek, “Duyduğunuz ses, saatin tik takları; 1,5 derece hedefini yakalayabilmek için son geri sayımdayız,” sözleriyle zamanın daraldığını vurguladı.
2024: Rekor Sıcaklıkların ve İklim Felaketlerinin Yılı
Guterres, 2024’ün bugüne kadar kayıtlara geçen en sıcak günlerin, ayların ve yılların yaşandığı bir yıl olarak tarihe geçtiğini belirtti. İklim krizinin dünya genelinde giderek derinleşen etkilerine değinerek, “Bir sonraki kasırga vurmadan önce aileler canlarını kurtarmak için kaçıyor; biyoçeşitlilik yok oluyor, işçiler ve hacılar sıcakta çöküyor, sel ve kuraklık toplumları ve tarımı yok ediyor,” ifadeleriyle yaşanan yıkımın boyutlarını özetledi.
İklim Adaletsizliği: “Zenginler Neden Oluyor, Yoksullar Bedelini Ödüyor”
Guterres, iklim krizinin en ağır yükünü yoksul ülkelerin taşıdığına dikkat çekti. En zengin kesimin karbon salınımlarının dünyayı giderek daha büyük bir tehlikeye sürüklediğini ifade ederek, “Oxfam’ın verilerine göre, en zengin milyarderler bir buçuk saatte, ortalama bir insanın yaşamı boyunca saldığı karbon kadar emisyon üretiyor,” dedi. Genel Sekreter, iklim krizini önlemek için emisyonların acilen azaltılması ve uyum önlemlerinin artırılması gerektiğini vurguladı.
COP28’de Belirlenen Hedefler ve Umut Veren Adımlar
Liderlere, geçen yıl COP28’de kabul edilen iklim hedeflerini hatırlatan Guterres, fosil yakıtlardan uzaklaşılması, yenilenebilir enerji sistemlerinin güçlendirilmesi ve ulusal iklim planlarının 1,5 derece hedefi doğrultusunda uyumlu hale getirilmesi gerektiğini belirtti. “İnsanlık arkanızda,” diyerek, Oxford Üniversitesi ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yapılan bir anketin dünya çapında insanların %80’inin daha güçlü iklim eylemleri beklediğini ortaya koyduğunu hatırlattı.
Guterres’in Üç Kritik Öncelik Çağrısı: Emisyon Azaltımı, Koruma ve Finansman
Guterres, dünya liderlerine iklim krizine karşı acilen harekete geçmeleri için üç temel öncelik sundu:
- Acil Emisyon Azaltımı: Guterres, küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlamak için her yıl emisyonların %9 oranında azaltılması gerektiğini ifade etti. 2030 yılına kadar emisyonların 2019 seviyelerine göre %43 oranında düşürülmesi gerektiğini belirten Guterres, karbon piyasalarının adil ve etkili kurallar çerçevesinde yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
- İklim Felaketlerine Karşı Koruma: İklim değişikliğinin yarattığı felaketlerin en çok yoksul toplumları etkilediğini belirten Guterres, bu toplulukların korunması gerektiğini ifade etti. İklim değişikliğinin ekonomik ve sosyal yapıyı zorladığını belirten Genel Sekreter, 2025 yılına kadar uyum finansmanının yılda en az 40 milyar dolara çıkarılmasının önemine dikkat çekti.
- Finansmanın Sağlanması: Guterres, gelişmekte olan ülkelerin iklim finansmanına erişimde ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğuna dikkat çekti. “İklim finansmanı bir hayır işi değil, bir yatırımdır. İklim eylemi isteğe bağlı değil, zorunludur,” diyerek gelişmiş ülkelerin bu konuda üzerlerine düşeni yapması gerektiğini belirtti.
“1,5 Derece Hedefini Yakalamak İçin Saat İşliyor”
COP29’un, gelişmekte olan ülkelerin iklim krizine uyum sağlayabilmesi için gerekli finansal altyapıyı oluşturması gerektiğini vurgulayan Guterres, “İklim finansmanı konusunda dünya bedelini ödemeli, yoksa insanlık bunun bedelini ödeyecek,” diyerek zirveden somut adımlar çıkmasının gerekliliğini belirtti.
Guterres, konuşmasını “Saat işliyor,” sözleriyle tamamlayarak, iklim krizine karşı acil ve kararlı adımlar atılması gerektiğini yineledi. Dünya liderlerine, küresel iklim eyleminin bir zorunluluk olduğunu hatırlatarak, COP29’un bu dönüşüm için bir milat olmasını diledi.
