Dünya Bankası, Avrupa ve Orta Asya'da güvenli, ucuz ve temiz enerji arzını sağlamak için enerji verimliliğini önemli ölçüde hızlandırmayı amaçlayan yeni bir bölgesel girişim başlattığını açıkladı.

“Avrupa ve Orta Asya'da Enerji Verimliliği İyileştirme Programı” (E3 Programı), 10 yıllık bir süreyi kapsamakta olup, yatırım ömrü boyunca 63 teravatsaat (TWh) enerji tasarrufu sağlaması ve 18.7 milyon ton CO2 emisyonunu azaltması beklenmektedir, Banka bir basın açıklamasında belirtti.

E3 Programı çerçevesinde, 1.46 milyar dolar Dünya Bankası finansmanı sağlanacak ve kamu, özel ve kalkınma sektörlerinden ek olarak 2.4 milyar dolar finansman harekete geçirilecektir; bunun 1.5 milyar doları özel sektör finansmanı olacaktır.

Başlangıç finansmanı, 4 ülkede enerji verimliliği programları için özel olarak ayrılmıştır ve 10 yıllık program süresi boyunca daha fazla ülkenin programa katılması beklenmektedir.

• Türkiye için Ek Projeler

Yatırımlar, kamu tesisleri, konut ve konut elektrikli aletleri, sanayi modernizasyonu ve yerel ısıtma sistemlerinin iyileştirilmesine yönelik olacaktır.

Proje, Moldova – Büyüme, Dayanıklılık ve Refah Fırsatları (M-GROW) programından alınan 5 milyon dolarlık bir hibe ile desteklenmektedir.

E3 programı, ulusal planlara dayalı tekrarlanabilir ülke projeleri geliştirecek ve sürdürülebilir finansmana erişimi destekleyecektir.

Programın ilk aşamasında uygulanacak projeler arasında Türkiye'deki merkezi hükümet binalarının yenilenmesi için 300 milyon dolarlık Dünya Bankası finansmanı ve Moldova'daki eğitim tesisleri başta olmak üzere kamu binalarının ve yerel ısıtma sistemlerinin yenilenmesi için 54.5 milyon dolarlık finansman bulunmaktadır.

Türkiye, Moldova, Karadağ, Özbekistan ve diğer ülkelerde ek aşama ve projeler planlanmaktadır.

Zamanla, E3 programı, ülkelerin küçük ölçekli, kamu fonlu enerji verimliliği programlarından daha büyük, ticari finansmanlı ve ulusal ölçekli programlara geçişine yardımcı olacaktır.

Kamu finansmanının kullanımı, ticari yatırımcıları çekmek için gereken yatırımları gösterme, yeni iş modellerini test etme, yatırım risklerini azaltma ve ticari finansmanla birlikte hedeflenmiş sübvansiyonlar sağlama üzerine odaklanacaktır.

Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki on sekiz ülke, 2030 yılına kadar yıllık enerji verimliliği büyüme oranlarını iki katına çıkarma taahhüdünde bulunmuştur.

Bununla birlikte, bölge hala dünyanın en enerji verimsiz ve karbon yoğun ekonomilerinden bazılarına ev sahipliği yapmaktadır.

E3 Programı, enerji verimliliği yatırımlarıyla ilgili pazar ve davranışsal zorlukları ele almaya yardımcı olacaktır; bu zorluklar arasında yüksek işlem maliyetleri, düzenlemeler ve standartların eksikliği ve genel farkındalık eksikliği bulunmaktadır.

Program, politikaları ve düzenlemeleri güçlendirecek, sağlam kurumlar ve organizasyonlar geliştirecek, güvenilir veriler üretecek ve yaygınlaştıracak, piyasa kapasitesi geliştirecek ve özel sermayeyi harekete geçirecektir.

• Verimli sistemler temiz ve rekabetçidir

Avrupa ve Orta Asya için Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Antonella Bassani, enerji verimliliğine yatırım yapmanın Dünya Bankası Grubu’nun temiz ve verimli enerjiye geçişi hızlandırma vizyonunun bir parçası olduğunu ifade etti.

Bassani, enerji verimliliğini artırmanın diğer gelişim öncelikleri için bütçe tasarruflarını serbest bırakabileceğini belirtti ve şunları söyledi:

"Bu aynı zamanda enerji arzında yatırım ihtiyacını da önemli ölçüde azaltabilir. Verimli sistemler, işletmeleri daha temiz ve daha rekabetçi hale getirir, hanehalkı enerji faturalarını düşürür, hava kirliliğini azaltır, karbon emisyonlarını kısar ve işler yaratır."

• "Deneyimlerimizi Avrupa ve Orta Asya'daki ülkelerle paylaşacağız."

Dünya Bankası'nın bölgesel altyapı direktörü Charles Cormier, son enerji krizinin kıt doğal kaynakları korumak için büyük ölçekli enerji verimliliği önlemlerine acil ihtiyaç olduğunu vurguladığını söyledi.

Cormier şu değerlendirmeyi yaptı:

"Enerji verimliliği, yeni enerji üretimine kıyasla enerji ihtiyaçlarını karşılamanın en erişilebilir ve maliyet etkin yoludur. Programımız, Avrupa ve Orta Asya'daki ülkelerin enerji verimliliğini artırmalarına yardımcı olma konusundaki yıllara dayanan deneyimimize dayanmaktadır. Çeşitli bir bölgede yer almalarına rağmen, bu ülkeler paylaşılan birçok ortak engel ve ulusal önceliklere sahiptir; bu program bu engelleri ele alacak ve bölgesel bir ağ aracılığıyla bilgi paylaşımına bir platform sağlayacaktır."

Program, bilgi paylaşımı ve kapasite geliştirme taahhüdünde bulunan bölgesel ve küresel organizasyonların bir koalisyonunu oluşturacaktır.

Bölgesel ağ, Enerji Sektörü Yönetim Yardımcı Programı (ESMAP) tarafından sağlanan 5 milyon dolarlık bir başlangıç hibesi ile finanse edilecektir.

Bölgesel ağ bilgi alışverişi ve bilgi üretimi için bir kolaylaştırıcı olarak hareket edecek ve ülke yaklaşımlarını koordine edecek ve uyumlu hale getirecektir. Ağın öncelikleri arasında politika oluşturma ve uygulama, ölçeklendirilecek programların tasarımı ile enerji verimliliği önlemlerinin ölçümü ve doğrulanması bulunmaktadır.

E3 programı, enerji güvenliğini artırmak, enerjiye erişimi uygun fiyatlı hale getirmek ve temiz enerjiye geçişi desteklemek amacıyla yeni başlatılan Avrupa ve Orta Asya Yenilenebilir Enerji Ölçeklendirme (ECARES) programı ile paralel olarak yürütülecektir.

ECARES programı temiz enerji arzına odaklanırken, E3 programı enerji talebini azaltmayı hedeflemektedir. (AA)